U-POPs คืออะไร
U-POPs (Unintentionally produced Persistent Organic Pollutants) คือสารมลพิษที่ตกค้างยาวนานประเภทปลดปล่อยโดยไม่ตั้งใจ เช่น ไดออกซินและฟิวแรน ซึ่งเป็นสารประกอบอินทรีย์ที่ย่อยสลายได้ยาก และเคลื่อนย้ายไปได้ไกล สะสมได้ในเนื้อเยื่อไขมันของมนุษย์และสัตว์ มีสมบัติเป็นพิษต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อมต่างๆ
แหล่งกำเนิด U-POPs
U-POPs เป็นสารที่เกิดมาจากหลากหลายกระบวนการ โดยมีแหล่งกำเนิดหลักมาจาก
- กระบวนการผลิตโลหะ ทั้งกระบวนการปฐมภูมิและทุติยภูมิ และการรีไซเคิลโลหะกลับมาใช้ใหม่
- การเผาไหม้ ที่อุณหภูมิสูงในเตาเผา รวมทั้งการเผาที่ควบคุมไม่ได้ เช่น การเผาในที่โล่ง ไฟป่า
- กระบวนการทางชีวภาพและเคมีแสง สามารถทำให้เกิด U-POPs โดยกระบวนการย่อยสลายทางชีวภาพ
- แหล่งสะสม สามารถปลดปล่อยออกมาจากดินหรือกองขยะที่มีการสะสมมาเป็นระยะเวลานาน
โดยสามารถแบ่งตามลักษณะกิจกรรมดังต่อไปนี้
- การเผาขยะ
- การผลิตโลหะ
- การผลิตไฟฟ้าและความร้อน
- การผลิตสินค้าจากเหมืองแร่
- การคมนาคมหรือการเผาไหม้ของเชื้อเพลิงยานพาหนะ
- การเผาในที่โล่ง
- การผลิตสารเคมีและสินค้าอุปโภค
- เบ็ดเตล็ด
- การกำจัด/ฝังกลบ
- กิจกรรมอื่นที่เป็นจุดเสี่ยง
ผลกระทบของ U-POPs ต่อมุนษย์และสิ่งแวดล้อม
เนื่องจาก U-POPs เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่ย่อยสลายได้ยาก และเคลื่อนย้ายไปได้ไกล จึงสามารถเข้าสู่ห่วงโซ่อาหารผ่านช่องทางต่างๆ ในสิ่งแวดล้อม และเนื่องจาก U-POPs สามารถสะสมได้ในเนื้อเยื่อไขมันของมนุษย์และสัตว์ มีสมบัติเป็นพิษต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อม โดยเข้าสู่ร่างกายได้ 3 ทาง รวมทั้งมีผลกระทบระยะสั้นและระยะยาว
ผลกระทบระยะสั้น
- ระคายเคืองผิวหนัง เช่น ผิวหนังไหม้ดำ สิวหัวดำ
- เยื่อบุตาอักเสบ
- ปวดศีรษะ มึนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน
ผลกระทบระยะยาว
- ระบบประสาท ต่อมไร้ท่อ ภูมิคุ้มกัน และอาจก่อให้เกิดมะเร็งได้